Nie wiadomo dokładnie, kiedy Żydzi pojawili się w Polsce – najstarszy dokument potwierdzający ich obecność na ziemiach polskich pochodzi z 1029 roku.
Od czasu wielkiej epidemii dżumy (Europa, 1348-1350) Żydów zaczęto obwiniać o wszelkie nieszczęścia.
Po wygnaniu z Hiszpanii w 1492 (oraz z innych krajów europejskich m.in. Anglii – 1290r., Austrii 1420r.) Żydzi zaczęli migrować na wschód, wtedy to w Polsce zaczęło powstawać największe skupisko diaspory żydowskiej. Z powodu ciągłego wzrostu ludności żydowskiej, a co za tym idzie – strachu mieszkańców, że utracą dotychczasowe posady na rzecz nowo przybyłych, początkowo wiele miast wprowadziło „non tolerandis Iudaeis” – był to dokument, który zabraniał Żydom mieszkania w danym rejonie.
Żydzi mieszkający w Polsce trudnili się handlem, rzemiosłem, krawiectwem, udzielaniem pożyczek; później prowadzili karczmy, które były obecne w każdym polskim miasteczku. Dowodem tego może być historia i postać Jankiela, którego umieścił Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”, gdzie karczma i jej właściciel byli ważnym elementem świata przedstawionego.
Z czasem zaczęły się wyodrębniać oddzielne instytucje Żydowskie – Żydzi mieli swój samorząd, nie podlegali sądom mieszczańskim. W 1581 na ziemiach polskich powstaje Sejm Żydowski (Rada Czterech Ziem), który regulował podatki, z czasem określał prawa żydowskich mieszkańców. W 1764 Sejm Żydowski zostaje rozwiązany, a jego członkowie podlegają polskim sądom.
W późniejszych latach Żydzi nie byli przyjaźnie przyjmowani. Zarzucano im, że to oni rozsiewają zarazę itd. z czasem pojawiły się inne bezpodstawne oskarżenia – o rzekome profanowanie hostii, przerabianie nie-żydowskich dzieci na mace. Zarzuty absurdalne – a jednak doprowadziły do licznych pogromów ludzi wyznania mojżeszowego i powstania stereotypu – „każdy Żyd jest zły”. Zmieniło się to trochę po Statucie Kaliskim, wystosowanym przez Bolesława Pobożnego, w którym kategorycznie zabroniono oskarżanie Żydów o jakiekolwiek zbrodnie popełnione wobec chrześcijan.
„Akt ten podporządkował Żydów władzy księcia reprezentowanego w praktyce przez wojewodę i gwarantował jego opiekę, zapewniał swobodę organizowania wspólnot religijnych (kahałów). Sprawy sporne między Żydami miał rozstrzygać sąd kahalny, od którego można się było odwołać do sądu książęcego. Kupcy żydowscy mieli swobodę podróżowania i prowadzenia działalności handlowej na równi z kupcami chrześcijańskimi. Lichwiarze mogli udzielać pożyczek pod zastaw ruchomy, a byż może także pod zastaw nieruchomości i na skrypt dłużny (weksel). (...) Zabicie Żyda zagrożone było karą śmierci i konfiskatą majątku. Surowe kary groziły również za napaść na bóżnicę lub zdewastowanie cmentarza. Co więcej, przywilej zobowiązywał chrześcijan, by nieśli pomoc wołającym i nią napadniętym Żydom. W jednym z paragrafów książę, powołując się na bulle papieża Innocentego IV, zabronił oskarżania Żydów o używanie krwi ludzkiej do celów rytualnych. Z przesądem tym wiązały się częste wówczas w Europie Zachodniej pomówienia o mordowanie dzieci chrześcijańskich, których krew jakoby była do przygotowania macy na wiosenne święto Pesach, leczenia rany po obrzezaniu i innych zabiegów medycznych. Możemy przypuszczać, że paragraf ten wprowadzono do przywileju na prośbę Żydów, obawiających się, że prędzej czy później wiara w mord rytualny zacznie szerzyć się i na ziemiach polskich.” (Paweł Fijałkowski: „Początki obecności Żydów w Polsce ( X- XIII wiek) z STUDIA Z DZIEJÓW ŻYDÓW W POLSCE tom I – Żydowski Instytut Historyczny)
Późniejszy, nieco zredagowany przywilej został wydany przez Kazimierza Wielkiego w 1334r. dotyczył już wszystkich Żydów, którzy zamieszkiwali Polskę; wywołało to oburzenie Kościoła i natychmiastowe wprowadzenie przez Kościół antyżydowskich uchwał. Było to początkiem niechęci, która kilkaset lat później przerodziła się pogromy.
